Tag: Dirty Science

Nederlandse betaaldienst keert huizen uit

Je had erbij moeten zijn. Nog geen twee uur na de beursgang van Adyen in Amsterdam, medio juni, noteerde het bedrijf al een plus van 80%. De eerste aandeelhouders mogen zich in een klap een stuk rijker rekenen. De gang van de markt is de grootste sinds jaren, in elk geval sinds de verkoop van de aandelen ABN Amro door de Nederlandse staat. Het piekt bovenaan de lijst van meest omvangrijke beursgangen van techbedrijven in Europa dit jaar.

Niet alleen de top van het bedrijf, maar ook de werknemers profiteren van de beursgang doordat de afgelopen jaren een deel van het salaris is uitgekeerd in opties. “Het zijn geen Silicon Valley-achtige taferelen, waar koffiedames bij de grootste web-ondernemingen afgelopen decennia multimiljonair zijn geworden”, vertelt een ingewijde, “maar de meesten op de vloer kunnen nu wel een huis kopen of een hele mooie auto.” Ze mogen, als ze hun waardepapieren verzilveren, bijna 2,5 miljard verdelen.

Anders dan de meeste andere snelgroeiende web-bedrijven is Adyen niet een van de bekendste spelers. Oprichter en de huidige CEO van de betaaldienst Pieter van der Does lijkt zich bewust buiten de media te willen houden. Wellicht om deals met grote bedrijven als Facebook, Uber, Netflix en AirBNB meer kans van slagen te geven. Samenwerkingen met die web-reuzen leverden afgelopen jaren een explosieve groei van de omzet op; alleen al vorig jaar klom de verkoop van het bedrijf met 50 procent tot ruim een miljard. Adyen verrichte voor ruim 108 miljard aan betalingen (een stijging van 63 procent). In 2017 kreeg de tech-onderneming een bankvergunning van de Europese Centrale Bank waarmee het zijn dienstenpakket kan uitbreiden. Het Amerikaanse zakenblad Forbes noemt Adyen een van de 5 belangrijkste online-bedrijven op het continent in de jaarlijkse Cloud 100.

Van erfgoed tot eigentijds streetwear-ontwerp

De eerste reis naar de maan diende als inspiratie voor het inmiddels iconische Himalaya-jack. Het Zweedse outdoormerk Tenson, die de jas ontwierp, en het Scandinavische JUNKYARD slaan de handen ineen voor een limited edition-collectie.

De samenwerking tussen Tenson en JUNKYARD begon met de liefde voor het Tenson Himalaya-jack. Ontworpen in 1972, werd de nu iconische jas al snel bekend doordat hij werd gebruikt bij een Britse expeditie naar de Himalaya. Het zal dan ook geen verrassing zijn dat het gebergte ook deze keer centraal staat. In het uitgebreide archief van Tenson vol kledingstukken, foto’s en oude lookbooks werd inspiratie opgedaan. Met als resultaat een stoere en street style limited edition-collectie.  

Wereldklasse

“We zijn enorm enthousiast dat ons erfgoed zo relevant kan zijn voor een eigentijds streetwear-ontwerp”, vertelt Karin Plonaitis, Chief Brand Officer van Tenson. Tenson staat voor innovatie, kleding die ieder weertype aankan en gemaakt is van materialen van wereldklasse. Vanaf de eerste dag dat Tenson zich in 1951 in de kleine Zweedse kustplaats Varberg vestigde, staat het tevens bekend om haar collecties met baanbrekende functionaliteit. 

Exclusief

Ook in de Tenson x JUNKYARD collectie staat dit centraal. De exclusieve collectie bestaat uit jassen, hoodies, crews en T-shirts. Allemaal met details en materialen die werden gevonden in de archieven van Tenson en door JUNKYARD werden voorzien van een street style look. Prijzen variëren van € 39,95 – € 259,95, tenson.com en junkyard.com.

Ondernemers VS in hogere sferen

De Amerikaanse president kennen we om zijn hyperbolen. Maar ondernemers in het land van de onbegrensde mogelijkheden kunnen er ook wat van. Volgens de voorzitter van het verbond van MKB’ers reikt het vertrouwen in de economie ‘tot in de stratosfeer’.

Bedrijfsbaasjes ruiken weer voldoende kansen en krijgen ook vaker krediet om hun plannen uit te voeren, stelt hij. Enige minpunt is de arbeidsmarkt: door alle groei is het een stuk moeilijker geworden om personeel te vinden; het werkloosheidscijfer staat op een historisch laag punt van net geen vier procent – sinds 1969 waren er niet zoveel Amerikanen aan het werk. Het cijfer voor het vertrouwen in de economie in de VS piekt op 107,8, het hoogste punt sinds Ronald Reagan in de jaren tachtig een groot aantal belemmerende wetjes door de shredder duwde om het ondernemers gemakkelijker te maken.

Mondriaan inspiratie voor Lego

Die eindeloze weekeinden die we in bed of op de bank besteden met het kijken van series zijn eigenlijk heel zinvol. We steken er namelijk heel wat van op. Voor de serie The Toys that Made Us kreeg videokanaal Netflix toegang tot de ontwerpstudio van de Deense speelgoedfabrikant Lego.

Zo blijkt dat oprichter Ole Kirk Christiansen zich voor de kleuren van zijn bouwsteentjes liet inspireren door niemand minder dan de Nederlandse kunstenaar Piet Mondriaan. “De simpelheid van zijn gebruikte kleuren  – vooral zwart, blauw, geel en rood – prikkelt de fantasie van kinderen”, aldus een archiefmedewerker van Lego in het uitzonderlijke portret over het wereldberoemde bedrijf. Christiansen begon in 1932 met de verkoop van houten speelgoed. Pas vijftien jaar later, toen plasticmachines in Denemarken voor de industrie beschikbaar werden, bedacht de speelgoedfabrikant zijn beroemde bouwstenen. Anders dan het meeste andere speelgoed dat juist afwijkende kleurtinten gebruikte, koos Christiansen voor de basiskleuren van Mondriaan.

Ruim toch eens op, die kunstschatten!

Dan heb je zo’n doosje met aardewerk in de berging staan of een volledig verpieterd schilderij waar je eigenlijk niets mee hebt, maar wat mogelijk misschien toch nog best wat opbrengt op een veiling. Maar vergeet je lange tijd om er door een expert naar te laten kijken. Tot die éne dag. Verhalen van ‘opgedoken kunstschatten’ zijn van alle tijden en vormen de grootste inspiratiebron voor feelgood-shows als het ‘Britse Antiques Road Show’ en onze polderversie ‘Tussen Kunst en Kitsch’. Het zou ons toch alerter moeten maken op wat we eigenlijk allemaal aan topstukken bewaren tussen onze oude rommel.

Dit voorjaar was het weer eens raak bij onze verre Zuiderburen. Een Franse familie besloot om de bezem door hun opslag te halen en stuitte op een zeer zeldzame Chinese vaas uit de Qianlong-periode (18e eeuw). Londense deskundigen schatten de waarde op een half miljoen euro. In juni werd het stukje aardewerk aan een Chinese verzamelaar verkocht voor bijna 30 keer die prijs: 14,2 miljoen euro.

Chinees porselein mag dan niet écht populair meer zijn in Europa, in China daarentegen, waar vooral rijk geworden ondernemers naarstig op zoek zijn naar historische objecten uit eigen land, wordt er nog grif geld voor betaald. Ook Chinees antiek meubilair en juwelen uit voorbije tijden doen het goed op de lokale markt. Al neemt, bij stijgende prijzen, ook het aantal vervalsingen snel toe.

Groene schoen moet ‘footprint’ sportindustrie verkleinen

Wat tot voor kort een ‘maatschappelijk verantwoorde onderneming’ heette, en eerder een ‘goed werkgever’, wil tegenwoordig vooral als ‘groen’ te boek staan. Bedrijven doen er alles aan om in de smaak te blijven vallen bij de steeds kritischere consument; door kwaliteit en prijs naar een optimum te duwen maar vooral ook door de onderneming zelf als ‘juist’ in de markt te zetten.

Sportschoenenfabrikant Nike moet wat dat betreft een behoorlijke stap zetten; afgelopen jaren kwam de Amerikaanse gigant vaker in het nieuws omdat het zijn hippe muiltjes in derdewereldlanden liet produceren – volgens critici door onderbetaalde kindertjes. Om dat negatieve PR-tij te keren, zet Nike in op duurzaamheid. Daarvoor ontwikkelden knappe kopen binnen het concern een methode waarmee het restleer, die delen van de koeienhuid die normaliter ongebruikt werden weggegooid, tot een nieuw weefsel te verwerken, het zogenoemde Flyleather. Chief Operating Officer Eric Sprunk maakte de ‘big breakthrough’ bekend op de Copenhagen Fashion Summit.

Door meer leer te verwerken hoeven minder koeien te worden gefokt en is de uitstoot aan koolstofdioxide een stuk minder, is de theorie. Daarbij is het verschil met origineel leer met het blote oog amper te zien. “Sustainable design doesn’t have to be ugly”, aldus de grote baas. Een fijne boodschap aan de collega-confectieondernemers op de beurs die al jaren actief zijn om hun industrie minder vervuilend te maken.

Games & gadgets: voor straks en later

De E3, de Electronic Entertainment Expo – de grootste gamebeurs op aarde – ligt weer achter ons. Wat waren de belangrijkste trends en gadgets uit Los Angeles?

Tekst: Jan Meijroos

Games als Netflix

Steeds meer game-abonnementen doen hun intrede. Sony PlayStation heeft PS Now, Microsoft Xbox heeft de Game Pass en nu komt Electronic Arts met Origin Access Premier: voor een vast bedrag per maand of per jaar krijgen pc-gamers toegang tot alle nieuwe EA pc-games op dag van release, plus toegang tot honderden oudere games.

Gays in de hoofdrol!

Er zijn in het verleden meerdere games geweest met homo- of biseksuele hoofdrolspelers, maar zo prominent als Sony PlayStation haar persconferentie opende met The Last of Us; Part Two waarin hoofdrolspeler Ellie tijdens een dans gekust wordt door een andere vrouw, was een behoorlijk statement. Hulde!

Adaptive Controller

Microsoft komt in september met de Adaptive Controller; een spelcontroller voor gamers met een lichamelijke beperking die werkt voor Xbox en pc. Microsoft heeft de controller ontworpen samen met AbleGamers Charity, The Cerebral Palsy Foundation, Craig Hospital, SpecialEffect en Warfighter Engaged. Gamers kunnen allerlei randapparatuur toevoegen. Zo ondersteunt de controller apparatuur van onder meer PDP, Logitech en Quadstick. Het is ook mogelijk om de Adaptive Controller tegelijkertijd met een normale controller te gebruiken, om zo de besturing op een innovatieve manier te verdelen.

Poké Ball Plus

Ok, meer nerdy dan dit wordt het niet maar de Poké Ball Plus is een accessoire in de vorm van een Poké Ball waarmee Pokémon: Let’s Go, Pikachu! en Pokémon: Let’s Go, Eevee! – twee games voor de Nintendo Switch die later dit jaar verschijnen – gespeeld kunnen worden. Dit is de natte droom voor miljoenen Pokémon-fans wereldwijd.

This is Sparta!

Eervolle vermelding voor een van dé games van de afgelopen E3 die we ook daadwerkelijk dit jaar nog gaan spelen: Assassin’s Creed: Odyssey. Vanaf 5 oktober mag je in het oude Griekenland als huurling met speer en zwaard klop uitdelen en een episch avontuur tegemoet zien. Je kunt zowel een mannelijk als vrouwelijk personage spelen. Wij gaan voor de kick-ass Kassandra!

Bijen weten van niets

Niet alleen mensen hebben kennis van non-existentialisme, ook onze vliegende honingverzamelaars kennen het verschil tussen één en nul. Dat stellen onderzoekers van de Australische technische universiteit RMIT.

Voor een proef gebruikten de professoren kaartjes met een wisselend aantal symbolen erop. Ze trainden vervolgens bijen om op die kaartjes te landen waarop het minste aantal afbeeldingen te zien waren; de insecten bleken in staat om het verschil te maken tussen één en géén afbeelding. De universitaire krachten noemen hun bevinding opzienbarend omdat bijen minder dan een miljoen neuronen in hun hersenen hebben (in onze menselijke grijze massa hebben we bijna 86-duizend keer zoveel verbindingen). Het onderzoek helpt in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, zeggen de professoren, omdat bewezen is dat zelfs met beperkt denkvermogen abstracte kennis te verwerken is.

Franciscus ontpopt zich tot groene paus

De beroemde pausmobiel is niet bepaald een zuinig modelletje, maar dat wil niet zeggen dat de baas van de katholieke kerk niet om het milieu geeft.

Begin deze zomer hield Franciscus voor het eerst in de geschiedenis een klimaatconferentie in het Vaticaan. Boodschap van de Pontifix Maximus: “Voor ons bestaan zijn we afhankelijk van energie, maar die energie moet onze beschaving niet om zeep helpen.” De oliebazen die uitgenodigd waren voor een audiëntie bij de kerkelijk leider kregen te horen dat hun brandstof de langste tijd gehad heeft en dat ze op zoek moeten naar een minder vervuilend alternatief.

Grootmoeders zilver in strijd tegen plastic soep

Amsterdamse kroegtijgers zijn inmiddels al een tijdje gewend aan het idee dat ze hun gin&tonics, bacos en wodka-sodas zonder plastic rietje moeten wegzetten. Nu moeten ook camping-gangers het stellen zonder hun favoriete eetgerei. Na een proef in de hoofdstad gaat al het plastic bestek in Europa immers in de ban.

Met deze maatregel wil de Europese Commissie de vervuiling van de wereldzeeën, of in elk geval dat deel waarvoor we op het continent verantwoordelijk zijn, met 50% terugbrengen. UNEP, de milieuclub van de Verenigde Naties, bracht begin dit jaar naar buiten dat vervuiling van het wateroppervlak met plastic niet alleen hele schadelijke gevolgen heeft voor de natuur en zeedieren, maar dat ook de mens wordt bedreigd: kleine, vaak onzichtbare stukjes plastic hechten zich aan gifstoffen. Besmette vis kan bij consumptie tot ernstige gezondheidsklachten leiden en in sommige gevallen dodelijk zijn.

‘Zeestofzuiger’

De Delftse superuitvinder Boyan Slat, die vier jaar geleden een ‘zeestofzuiger’ bedacht om de plastic soep te verkleinen die op de oceanen drijft, stelde eerder al in Dirty Science dat zeevervuiling een van de ernstigste milieuproblemen van deze tijd is.

Overigens handelt de EU niet alleen uit wereldverbeterende motieven; ook geld speelt een rol. De totale schade als gevolg van plasticvervuiling van de oceanen loopt volgens Brussel de komende decennia op tot ruim 250 miljard euro. Opvallend is wel dat de EU allang niet meer tot de grootste viezerikken op aarde behoort; in de top-20 komt geen enkel Europees land voor. China, Vietnam en India behoren tot de grootste vervuilers, zo blijkt uit cijfers van UNEP; bij elkaar kieperen de landen jaarlijks enkele honderden miljoenen tonnen aan plastic in de zee.

In een ronkend persbericht waarin het afschaffen van plastic bestek wordt aangekondigd, wijzen Brusselse ambtenaren op een breed aantal alternatieven, waaronder papieren en houten rietjes, mesjes, lepeltjes en vorkjes en het eetgerei uit oma’s zilverla.

Mammoet-kloon moet klimaatverandering tegengaan

Onderzoekers wringen zich in de gekste bochten om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Maar een groepje wetenschappers van Harvard University maakt het wel heel bont: het team wil de duizenden jaren geleden uitgestorven mammoet tot leven wekken om vegetatie in het voormalige leefgebied van het metersgrote beest te helpen ontwikkelen.

Het harige monster is bestand tegen kou en in zijn trek ploegt hij met zijn enorme poten sneeuw om waardoor de grond bloot komt te liggen en planten eerder kunnen uitbloeien. Daardoor bloeit de steppe op en is het groen in het gebied in staat om meer koolstofdioxide uit de lucht op te nemen, zo is de theorie. De mammoet vreet bovendien kleine boompjes op die een verscheidenheid aan plantensoorten beperken.

De Amerikaanse geleerden kloonden een jaar terug al meerdere cellen van het prehistorische dier. Op een congres in de vroege zomer stelden ze dat ze nog vóór 2020 in staat moeten zijn om een levend embryo te maken. De mammoet – die eigenlijk niet écht mammoet mag heten, het is een kruising met een Afrikaanse olifant – kan worden gedragen in een kunstmatige baarmoeder.

De laatste mammoet blies 2.000 jaar voor onze jaartelling zijn laatste adem uit. Cynisch genoeg zijn wij mensen waarschijnlijk de reden. Ook een verandering van het klimaat droeg bij aan het uitsterven van de mammoet. De geleerden maken voor hun ‘nieuwe mammoet’ gebruik van de Crispr/Cas9-methode; een techniek afkomstig uit onderzoek naar bacteriën.

Nederlandse uitvinders wederom de beste

Chips in onze telefoons, computers en auto’s zijn een stuk kleiner, sneller en goedkoper door onderzoek van Nederlandse ontwikkelaars. En daar mogen we eigenlijk best wel een beetje dankbaar voor zijn. Of ja, dat zijn we eigenlijk ook. Techneut Erik Loopstra, werkzaam bij het Eindhovense ASML, kreeg deze zomer voor zijn baanbrekende werk de Europese Uitvindersprijs uitgereikt samen met zijn Russisch-Nederlandse collega Vladim Banine. De onderscheiding van het Europese Octrooibureau geldt als de hoogste eer voor moderne uitvinders.

Loopstra en Banine droegen in hoge mate bij aan de ontwikkeling van Extreme Ultraviolet Lithography, een techniek waarmee bouwtekeningen voor chips tot nanoprojectie verkleind kunnen worden. Een kleiner ontwerp betekent in de praktijk ook kleinere chips.

Nederlandse wetenschappers en techneuten liggen goed bij de Brusselse uitvindersclub. Vorig jaar nog ging medicus Jan van den Boogaart er met de prijs vandoor. De Nederlander bedacht een test waarmee malaria sneller opgespoord kan worden en het sterftecijfer als gevolg van de ziekte flink kan worden teruggebracht. Het jaar ervóór mocht landgenoot en uitvinder van stabiliteitsprogramma’s voor autobestuurders Anton van Zanten de bokaal op zijn schoorsteenmantel zetten.