Tag: Dirty Science

Insider’s guide: San Francisco

Omdat een reisgids op den duur gaat vervelen reist Dirty Science graag met een local. Ewoud van Leeuwen werkt op het Amerikaanse hoofdkantoor van fietsgigant Gazelle in Californië. Hij neemt ons mee naar zijn lievelingsplekjes in en om San Francisco

“Eigenlijk kun je in San Francisco bijna niet de mist in gaan, de mensen zijn vriendelijk en helpen je graag op pad. Over de standaard toeristendingen hoef ik natuurlijk niets te vertellen die weet je al, de cable cars rijden echt door de straten en Lombard Street heeft inderdaad acht haarspeldbochten. Er is een ding dat je absoluut niet moet doen: vermijd Fisherman’s Wharf, dat is zo’n tourist trap, verschrikkelijk.

Ik begin een tripje in de stad graag met koffie en toast bij The Mill. Ze malen er hun eigen meel voor het brood dat ze er bakken en de koffie komt van een bekende kleine branderij uit de buurt. Als je wat later begint vanwege een kater kun je beter naar Thee Parkside gaan. De Bloody Mary bestel je om weer tot leven te komen en als stevig ontbijt zijn de carne asada tater tots aan te raden

Oesters eet je bij Hog Island Oyster Co. aan de baai met uitzicht op de Bay Bridge. Wie geen zin heeft in schaaldieren kan beter naar Bi-Rite Creamery lopen om achter in de rij aan te sluiten. Ze maken er zelf ijs en iedereen is het er over eens dat ze de besten van de stad zijn. Bijkomend voordeel is dat het midden in het historische Mission District ligt.

Voor een biertje ga je naar Standard Deviant Brewery. Dat is een piepjonge brouwerij die in 2016 begon, maar al behoorlijk naam aan het maken is. Ze produceren er dertien soorten bier, dus daar moet iets tussen zitten voor iedereen. Als je van food trucks houdt, dan moet je echt even bij SOMA Street Food Park gaan kijken, waar allerlei van die stalletjes met eten staan.

Tacko is bekend om de fish taco’s en de lobster rolls, waarvoor de kreeften uit de oceaan aan de andere kant van het land komen. Een vrij bizarre gedachte als je op een paar honderd meter van de Pacific zit.

Het betere vlees vind je bij 4505 Burgers and BBQ, de brisket en pulled pork die ze daar barbecueën zijn perfect. Als je echt naar een van de beste restaurants van de stad wilt gaan, dan moet je bij NOPA zijn. De kans is wel groot dat je moet reserveren, maar anders kun je ook gewoon een drankje aan de bar nemen en dan wachten tot er een tafeltje vrijkomt.”

 

Oude façade voor Nieuw Berlijn

Berlijn krijgt er een historische publiekstrekker bij. In 2019 wordt het grootse Stadtschloss van de Duitse hoofdstad geopend, na jaren van reconstructie. De aanleg van het kapitale pand is niet geheel onomstreden. Ontwikkelaars, architecten, cultuurhistorici en marketeers gaan dan ook heel zorgvuldig te werk.

Eeuwig zonde?
Bijna 17 jaar aan bouwtijd is er voor het gigantische project gereserveerd. Nog veel langer discussiëren Duitsers over de herbouw van het barokke Stadtschloss in het centrum van Berlijn. Voorstanders zeggen dat reconstructie van het voormalige woonpaleis van de keizerlijke familie Hohenzollern vele honderdduizenden bezoekers zal trekken. Anderen vinden zo’n kapitaal gebouw niet in de hoofdstad passen; het slot zou Duits nationalisme aanwakkeren – en dat blijkt bij onze oosterburen zeventig jaar na de Tweede Wereldoorlog nog altijd een gevoelig punt. Weer anderen hadden liever gezien dat het gesloopte Volkspalast uit de DDR op diezelfde centrale plek aan de stadsrivier de Spree was blijven staan. Volgens hen doen de gemeente en architecten met dit project aan geschiedvervalsing. Maar de critici zullen zich erbij moeten neerleggen: volgend jaar wordt het grootse paleis geopend. Het is omgedoopt tot Humboldt Forum en zal een museum voor niet-Europese kunst gaan huisvesten.

Barokke grootheid
De winterresidentie van markgraaf en keurvorst van Brandenburg en het latere woonpaleis van de Duitse keizer werd in het midden van de zeventiende eeuw gebouwd in een zich rap ontwikkelend Berlijn. Het gebouw van architect Andreas Schlüter gold drie eeuwen als het grootste barokke bouwwerk van Duitsland en was gezichtsbepalend voor de vooroorlogse Duitse hoofdstad. In 1918, nadat de Keizerlijke familie verdreven was, werd het een museum. Het werd in 1950 gesloopt, na in de Oorlog deels verwoest te zijn door de bombardementen op de stad. De nieuwe machthebbers in Oost-Berlijn, de Sovjets, vonden het ‘feodale’ Stadtschloss niet in hun nieuwe hoofdstad van Duitsland passen. Ze braken het paleis af en vervingen het door een modernistische betonpuist: Het Volkspalast. Dat werd in 2003 gesloopt.   

Klei, plastic, gips en zandsteen
Een van de meest arbeidsintensieve werkzaamheden in de reconstructie van het Stadtschloss is de aanleg van drie rijkversierde buitenmuren- de vierde muur aan de zijde van de Spree wordt in moderne stijl aangelegd. Een groot team aan ambachtslieden werkt momenteel aan bijna 3.000 beelden en ornamenten. Een handjevol van deze versieringen is bewaard gebleven in de archieven; het overgrote deel wordt op basis van oude foto’s en filmopnamen nagemaakt. De vaak metersgrote kunstwerken – adelaars, koppen van rammen en leeuwen, gigantische engelen – worden eerst met klei vormgegeven. Vervolgens worden hiervan plastic mallen gemaakt die gebruikt worden als gietvorm voor de uiteindelijke gipsen afdrukken. Voor het fundament van het bouwwerk zelf is 9.000 kubieke meter zandsteen naar Berlijn gehaald. De kosten voor de kunstwerken alleen bedraagt bijna 60 miljoen euro.

Publieke investering
De aanleg van het Stadtschloss komt voor een belangrijk deel voor rekening van de Gemeente Berlijn en het Duitse Ministerie voor Cultuur. De departementen hebben zo’n 600 miljoen euro voor het project begroot. In deze cijfers zijn de kosten voor de collectie van het Humboldt-Forum en de inrichting van het museum zelf nog niet meegerekend. De rijke versiering van het bouwwerk wordt niet door de overheid betaald. Hiervoor is een delegatie van kunstexperts al bijna 10 jaar lang op weg om wereldwijd geld op te halen. Private geldschieters hebben naar verluidt al bijna 90 procent van het benodigde kapitaal opgebracht. Via de site kunnen liefhebbers een donatie doen voor één of meerdere specifieke beelden of ornamenten aan de rijkversierde gevel.

Bouwmeester
Het Stadtschloss wordt aangelegd door de Italiaanse architect Franco Stella. Die bouwmeester was eerder betrokken bij een aantal omvangrijke projecten waarbij oud en nieuw gecombineerd werden, waaronder een uitbreiding van de historische stadsbibliotheek in Stockholm (1995) en de aanleg van twee expositieruimtes in de oude binnenstad van het Italiaanse Padua. Stella leverde in 1994 een ontwerp voor de nieuwe Rijkskanselarij in Berlijn; dat werd toen afgewezen. De Duitse kunsthistoricus Manfred Rettig gaat over de reconstructie van kunstobjecten en beelden, en is betrokken bij de aanleg van de historische buitenmuren van het Humboldt-Forum.

Meer informatie over het gebouw en geplande exposities vind je op: Humboldtforum.com

Opmerkelijke advertentie: Afzeiken Ikea

Foto: screenshot youtube

Toegegeven, sommige advertenties zijn echt tenenkrommend. Maar om er meteen je behoefte op te doen, zover gaan we ook weer niet. Toch roept de Zweedse meubelgigant Ikea lezers van een damesblad op om precies dat te doen bij hun nieuwste reclame voor een babybedje. De papieren aankondiging fungeert als een moederschapstest; de Scandinaviërs verwerkten een antistof in het papier die reageert op het hormoon hCG dat voorkomt in de ochtendurine van vrouwen die in blijde verwachting zijn.

Felicitaties hoeven de lezeressen niet te verwachten; bij een positieve uitslag wordt alleen een aanbieding voor het ledikantje van IKEA zichtbaar: van 100 voor nog geen 50 euro. Reclamebureau Åkestam Holst is verantwoordelijk voor de onorthodoxe campagne. In Zweedse media geeft Directeur Jonas Hanssen toe dat hij een aantal keer heeft teruggebeld naar de meubelmakers omdat hij het idee van IKEA maar moeilijk kon geloven. Het bedrijf benadrukt dat aanstaande moeders de doorweekte tijdschrift niet mee hoeven te nemen naar de geel-blauwe megastores om hun korting te verzilveren.

Films, series en docu’s onder de loep

FILMS

***
In nieuw maar vertrouwd leren jasje
TOMB RAIDER
Regisseur: Roar Uthaug

Wie Tomb Raider zegt, zegt Angelina Jolie. Maar anno 2018 wordt het stokje overtuigend overgenomen door Alicia Vikander (Ex Machina, The Danish Girl). In de nieuwste verfilming van het bekende gameverhaal is Lara Croft nog een jonge vrouw van 21, op zoek naar een doel in haar leven. Dat vindt ze wanneer ze iets van haar lang verloren vader hoort. Geen diepgaand verhaal, maar om dat te compenseren wel ontzettend strakke actie in een spannende overlevingsstrijd.

****
Grootse namen, grootse daden
THE POST
Regisseur: Steven Spielberg

Steven Spielberg, Meryl Streep en Tom Hanks; meer hoef je eigenlijk niet te weten over dramafilm The Post. Streep speelt Katharine Graham, de eerste vrouwelijke uitgever van een grote Amerikaanse krant, en Hanks speelt hoofdredacteur Ben Bradlee. De onwaarschijnlijke samenwerking tussen die twee levert een verrassend meeslepend verhaal op. Met een fantastische cast – Sarah Paulson, Bob Odenkirk, Alison Brie – en de kwaliteit die je mag verwachten van deze filmgiganten.

***
Prins wordt koning
BLACK PANTHER
Regisseur: Ryan Coogler

Hij is de zoveelste superheld die een eigen film krijgt in het Marveluniversum, maar de stijlvolle en genadeloze Black Panther lijkt in weinig op zijn Westerse collega’s. Prins T’Challa gaat terug naar zijn thuisland Wakanda om de troon over te nemen, maar zelfs op een ander continent en in een andere cultuur weet Marvel bepaalde clichés niet te vermijden. Desalniettemin een prima actiefilm en smaakmaker voor Avengers: Infinity War.

****
Alle stenen vallen op hun plek
AVENGERS: INFINITY WAR – PART 1
Regisseurs: Anthony en Joe Russo

Als je het over de duivel hebt. Deel 1 van Avengers: Infinity War trapt het meest grootschalige filmevenement ooit af, met circa 75 superhelden in de mix, een iconische cast (Robert Downey Jr., Chris Pratt, Scarlett Johansson, Tom Hiddleston, Chris Evans, Benedict Cumberbatch), de beste Marvel-regisseurs tot nu toe (de gebroeders Anthony en Joe Russo) en een waanzinnig verhaal waar 18 films naar toe hebben geleefd. Dit is dé Marvelfilm waar we al die jaren op zaten te wachten.

****
Romantisch meermanexperiment
THE SHAPE OF WATER
Regisseur: Guillermo del Toro

Regisseur en schrijver Guillermo del Toro (Pan’s Labyrinth, Hellboy) wint terecht de ene na de andere prijs met The Shape of Water, want deze bijzondere romantische film raakt je tot op het bot en blijft verrassen. Het is ontzettend knap om met een onderwaterwezen menselijke emoties bloot te leggen, maar laat dat maar over aan acteurs Sally Hawkins, Doug Jones en Michael Shannon.

****
Wie hoort ook alweer bij welke game?
READY PLAYER ONE
Regisseur: Steven Spielberg

Ready Player One wordt door velen gezien als het beste gameboek ooit, bomvol verwijzingen naar games en popcultuur uit de jaren ’80. Met Steven Spielberg aan het roer heeft de verfilming ervan die gigantische schoenen in ieder geval goed gevuld. Het is een moderne variant, met genoeg hedendaagse personages en fenomenen om ook jongere kijkers te behagen. Voeg daar een meeslepend verhaal aan toe, over een virtueel universum met een gigantische en levensveranderende wedstrijd, en je hebt een filmervaring waar je naar kunt blijven kijken. Met visuele effecten om je vingers bij af te likken.

***
Kleine film, grote impact
YOU WERE NEVER REALLY HERE
Regisseur: Lynne Ramsay

Een getraumatiseerde veteraan die angst de baas is – Joaquin Phoenix (Her, Gladiator) spoort beroepsmatig vermiste meisjes op in You Were Never Really Here. Op zich al een interessant verhaal. Wanneer een van zijn klussen uitmondt in een samenzwering die alle controle over zijn leven ineens wegrukt, bewijst deze relatief korte film dat je geen groot budget nodig hebt om een blijvende indruk achter te laten. Ontzettend grof en gewelddadig, daardoor des te aangrijpender.

****
Oldman is Oscarwaardig
DARKEST HOUR
Regisseur: Joe Wright

De Slag om Normandië werd al verfilmd in Dunkirk, maar met Darkest Hour hebben we nu een sentimentelere en minder actie bevattende blik op dezelfde gebeurtenis. Vooral vanuit bunkers, met de nadruk op Winston Churchill, die briljant wordt vertolkt door Gary Oldman. Des te knapper is het dat de cinematografie van Darkest Hour in geen enkele scène tegenvalt, iets waar ook de prijswaardige make-up van Churchill aan bijdraagt.

SERIES / DOCU’S

*****
De gitzwarte zijde van technologie
BLACK MIRROR (SEIZOEN 4)
Via: Netflix

Het is een wonder dat serieontwikkelaar en schrijver Charlie Brooker na drie geweldige seizoenen Black Mirror nog meer verhalen kan verzinnen over de mogelijke keerzijden van technologie. Toch flikt hij het weer in seizoen 4, met compleet nieuwe thema’s, accenten en zelfs humor. Een digitaal Star Trekuniversum, een post-apocalyptische wereld waarin de mens wordt achtervolgd door robothonden, Orwelliaanse nachtmerries en de ene na de andere bizarre plotwending: Black Mirror is een van de beste series ooit gemaakt.

****
Nederlandse schoonheid
WILD
Via: bioscoop

Wild is het verhaal van de Veluwe, die in deze natuurdocumentaire wordt verteld aan de hand van enkele waanzinnige shots die geheid je mond doen openvallen. Door een voice over van niemand minder dan André van Duin – ingehouden komisch –  leren we van alles over het landschap en dieren als de buizerd, het everzwijn, het edelhert en de vos. Prachtig én informatief.

***
Netflix op de voetbaltour
FIRST TEAM: JUVENTUS (DEEL 1)
Via: Netflix

Je zou het niet verwachten dat Netflix een documentaire over een Italiaanse voetbalclub zou maken, laat staan dat die zo goed uit zou pakken. De boeiende docu volgt een van de grootste clubs ter wereld, Juventus, en bevat alle drama en hectiek die bij zo’n club komen kijken. Van het keiharde werk van de spelers tot de schreeuwende trainers aan de zijkant en alles om hen heen; meer van dit soort series en Netflix zou wel eens heel wat sportfans kunnen gaan aantrekken.

***
Ontploffing van creativiteit
ABSTRACT: THE ART OF DESIGN
Via: Netflix

Wat krijg je als je de meest vooruitstrevende en spraakmakende designers op onze aarde elk 45 minuten geeft om over hun leven en werk te praten? Een indrukwekkende documentaire die niet alleen voor aspirant-designers een must-see is. Met in het eerste seizoen illustrator Christoph Niemann, Nikedesigner Tinker Hatfield, stagedesigner Es Devlin, architect Bjarke Ingels, Chryslerdesigner Ralph Gilles, grafisch vormgever Paula Scher, fotograaf Platon en interieurdesigner Ilse Crawford. Een uiteenlopende verzameling mensen, maar stuk voor stuk inspirerend.

****
Mutatis mutandis
LEGION (SEIZOEN 2)
Via: Fox

In de oneindige stroom van nieuwe superheldenseries is er geen zo bijzonder als Legion. Het eerste seizoen liet ons kennismaken met de krachtigste mutant ooit. En met behulp van een waanzinnig stukje verhaaltechniek leerden wij zijn achtergrondverhaal bij elkaar te puzzelen. Seizoen 2 gaat verder met dit trippy, ingewikkelde en breinsmeltende verhaal. Met alle backstory uit de weg kan David Hallers epos nu echt helemaal losbarsten. Met uitstekende acteerprestaties van Dan Stevens (David), Aubrey Plaza (Lenny) en Rachel Keller (Syd).

****
Bad-ass good guy
JESSICA JONES (SEIZOEN 2)
Via: Netflix

Na twee seizoenen Daredevil, is het weer de beurt aan Jessica Jones om solo een seizoen vol te maken. Dat doet ze in stijl: nog bad-asser dan vorige keer, met een vracht aan ervaring en een stoïcijnse houding waarmee ze elke boef de stuipen op het lijf jaagt. Jessica blijkt haar eigen geschiedenis niet te kunnen ontlopen en komt erachter dat het geen pretje is om altijd de good guy te zijn, wat een opvallend volwassen en gecompliceerd verhaal oplevert.

***
Smeulende sekte zoekt slachtoffers
WACO
Via: Spike / Paramount Network

Waco is de verfilming van een absurde, 51 dagen durende confrontatie tussen de FBI, ATF (Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives) en een religieuze sekte genaamd The Branch Davidians. De serie heeft een meer dan aardige cast, met onder anderen Michael Shannon (Man of Steel) en Melissa Benoist (Supergirl), die deze absurde sekte en de uiteindelijke massamoord die hij tot gevolg zou hebben, een menselijk gezicht geven.

***
Op de koffie bij Bin Laden
THE LOOMING TOWER
Via: Amazon

Gebaseerd op een Pulitzer Pricewinnend boek en mede geproduceerd door diens schrijver Lawrence Wright, wat altijd goed is om te zien bij een adaptatie. Gelukkig heeft The Looming Tower zat nieuwe ideeën, waarbij intussen met respect wordt omgegaan met de zware stof van de 9/11-aanvallen. Deze zul je zelf niet zien; het gaat meer om de achterliggende mechanieken: de mensen die erbij betrokken zijn achter de schermen, van extremistische jihadisten tot zij die stierven in de jacht op Osama Bin Laden en de uiteindelijk vermoorde leider zelf. Een waardige verfilming van een prijswinnend boek, en dat zegt wat.

De digitale dokter

Artsen die elkaar via WhatsApp operatiefoto’s sturen om advies te krijgen, het mag niet vanwege privacy-regels. Toch gebeurt het massaal. Daarom bedacht chirurg Hans Flu het platform MDLinking dat in feite een soort WhatsApp én LinkedIn is voor de medische wereld. Als ondernemer heeft hij mondiale ambities.

Zelf noemt hij het een uit de hand gelopen hobby, maar feit is wel dat Flu er inmiddels zijn baan als vaatchirurg voor heeft opgegeven. Het idee voor MDLinking.com ontstond nadat hij zijn proefschrift had afgerond in 2010 en ineens heel veel vrije tijd over had.

“Artsen zijn gemiddeld zo’n 40 procent van hun tijd kwijt aan administratieve handelingen”, weet Flu uit eigen ervaring. “Ik heb twee jaar lang gezocht naar oplossingen die het werk van medische professionals efficiënter kunnen maken. Aangezien er niks te vinden was, ben ik zelf aan het ontwikkelen geslagen.”

LinkedIn voor artsen
Volgens Flu kunnen patiënten-databases veel interactiever functioneren, dus bouwde hij er ’s avonds doodleuk zelf eentje in Microsoft Access. “Ik liep tegen meer zaken aan. Zo is LinkedIn totaal onhandig voor artsen, omdat ze veel gerichter willen zoeken. Daarom schreef ik een plan voor een medisch netwerk, inclusief beveiligde communicatie. Dat plan heb ik gepitcht bij een aantal Nederlandse angel investors, die direct interesse hadden.”

Dankzij de toegezegde funding is MDLinking sinds begin 2016 op de markt: een goed beveiligd online platform voor en door medische professionals wereldwijd, die er onderling kunnen communiceren en kennis opdoen. Ook bevat het netwerk tal van slimme tools die het werk in de dagelijkse praktijk efficiënter en beter maken. Inmiddels heeft het platform een kleine zesduizend geregistreerden afkomstig uit meer dan twintig landen. “Laatst sloot een collega uit Guatemala zich aan. Geweldig!”

Versleutelde chatdienst
De kracht van MDLinking is dat Flu als bedenker zelf uit de sector komt. Dat is bij vergelijkbare concurrenten niet het geval. Daardoor kwam het bedrijf ook vrij eenvoudig aan een reeks meedenkende vakgenoten met een grote staat van dienst. Ervaring die het netwerk alleen maar sterker maakt. Met als doel dat het een platform door professionals bij voorkeur wekelijks of zelfs dagelijks wordt geraadpleegd.

“Wanneer je artsen met elkaar wilt laten chatten, moet dat echt een goed beveiligde en versleutelde dienst zijn”, zegt Flu. “We gebruiken end-to-end encryptie en kunnen de berichten van onze gebruikers niet lezen. Het is dan ondenkbaar dat je gaat dataminen, zoals WhatsApp actief doet.”

Operatievideo’s
De basisdiensten van MDLinking zijn gratis, want het bedrijf stelt zich primair ten doel om het vak verder te helpen. Financieel analisten zetten daarom wel eens vraagtekens bij het verdienmodel. Flu zelf ziet dat optimistischer: “Onze investeerders begrijpen dat wij niet binnen een jaar break-even kunnen draaien. Voor bepaalde diensten gaan wij geen geld vragen, maar voor andere zeker wel. We bouwen aan een medische Netflix, die wij primair kosteloos aanbieden. Voor onze kwalitatieve operatievideo’s, gemaakt met een GoPro op het hoofd van de operateur, betalen studenten niet, maar ziekenhuizen en op termijn onderwijsinstellingen wel.”

Het ondernemen bevalt Flu goed, al verloor hij door te stoppen als chirurg wel een medische uitdagende baan. “Ik miste niet alleen de uitdaging om actief bezig te zijn met ziektepatronen, maar vooral ook het directe contact met de patiënt.” Hij kwam in een totaal andere wereld terecht. “Ziekenhuizen zijn geoliede machines. Bij een startup moet je dat er zelf van maken. Ik heb het artsenwerk enorm gemist, maar werk nu met een ontzettend leuk team aan een totaal andere uitdaging.”

HANS FLU (42) is voormalig vaatchirurg en mede-oprichter van MDLinking | BEGON IN 2010 met de research die zes jaar later leidde tot de lancering van zijn eigen medische netwerk | RICHT ZICH OP artsen, verpleegkundigen én medisch studenten | BIEDT een online platform, zowel desktop als app | IS ACTIEF in de medische wereld, maar wordt nu ook uitgenodigd als spreker op tech-events zoals de Web Summit | HEEFT INMIDDELS 5.500 geregistreerden uit 23 landen | MAAKT een mondiale uitbreiding mogelijk | WIL over zo’n vier jaar 30 à 40 procent van alle zorgprofessionals op zijn netwerk hebben | GENEREERT een groot netwerk van vakgenoten, maar verbindt inmiddels ook ICT’ers en webdevelopers.

 

Onder de aandacht: nieuw ontdekte dieren

Welkom op aarde. Of nou ja, welkom: prettig kennis te maken. Onderzoekers ontdekten vorig jaar een duizendtal nieuwe dieren en platensoorten. Wij stellen je graag voor aan de meest opmerkelijke mede-aardbewoners:

  1. Met zo’n naam kan je niet anders dan beroemd worden. Het garnaaltje Synalpheus pinkfloydi werd geadopteerd door de Britse punkband Pink Floyd. Opvallend aan de zeebewoner is zijn grote roze klauw waarmee het een geluid verspreid dat kleine diertjes kan doden.
  2. Ook in de spotlicht: de lichtgevende zeester. Duikers kwamen de oceaanbewoner tegen bij onderzoek naar het koraalrif voor de noordelijke kustlijn van Australië. De ster geeft een groenig licht af door een chemische reactie van stoffen in zijn huid.
  3. Om bekend te worden heb je geen naam nodig en geen opvallend uiterlijk. Nee – zelfs geen gezicht. Biologen van het Common Wealth onderzoeksteam CSIRO stuitten op 4 kilometer diepte in de Indische oceaan op een vis zonder gezicht. Het dier voedt zich met een mond op zijn buik.

Het raadsel van de Rechtvaardige Rechters

Volgens de ene amateuronderzoeker ligt het verborgen in een zinken buis op de bodem van een kanaal. Een ander denkt dat het verstopt ligt in de graftombe van de Belgische koning Leopold. Weer een ander zegt dat het al jaren geleden teruggeplaatst is op zijn originele plek. België is al bijna driekwart eeuw in de ban van een geheimzinnige kunstroof; het paneel ‘De Rechtvaardige Rechters’ van het veelluik ‘Het Lam Gods’ van de vijftiende-eeuwse Vlaamse kunstbroers Van Eyck verdween in 1934.  

Gent is misschien niet een van de meest voor de hand liggende toeristische bestemmingen bij onze zuiderburen. Toch trekt de voormalige industriestad in het Noordwesten van België vele honderdduizenden bezoekers per jaar. Belangrijkste trekpleister: het Lam Gods in de barokke Sint-Baafskathedraal.

Het imposante altaarstuk van de gebroeders Hubert (1366-1426) en Jan (1390-1441) van Eyk geldt als een van de best bewaarde kunstschatten uit de vroege vijftiende eeuw.

Het metersgrote werk, bestaande uit twintig platen, verbeeldt het leven van jezus – het lam verwijst naar de oude joodse gewoonte om het volk met een zoenoffer te bevrijden van zonden – en valt op door de vele prachtig uitgewerkte details. De staat van het schilderij is buitengewoon. Door de bijzondere productietechniek lijkt het tafereel, dat is aangebracht op opgeschuurd hardhout, licht te geven.

Publiekstrekker
De meeste mensen in de rij voor het donkere kerkgebouw komen niet vanwege de cultuurhistorische waarde of de hoge kwaliteit van het beroemde werk, maar worden getrokken door de jarenlange hype rond de verdwijning van het paneel De Rechtvaardige Rechters.

Sinds de roof in 1934 deden al vele tientallen theorieën de ronde over de vindplaats van het missende stuk. Onderzoekers schreven er boeken over vol. Meerdere filmproducenten en documentairemakers uit binnen- en buitenland probeerden antwoord te krijgen op de vraag waar het eeuwenoude schot verborgen ligt. Twaalf jaar terug nog deed een gefrustreerde Vlaamse cultuurminister een oproep op televisie aan diegenen die meer zou kunnen vertellen over de verdwijning. De politicus loofde 20.000 euro uit voor de gouden tip. Er kwamen vele duizenden berichten binnen. Tot op heden zonder concreet resultaat.

Opsporing verzocht
De meeste feiten rond de roof van de Rechtvaardige Rechters en het stuk Johannes de Doper – het deel dat wél terugkwam – zijn al wel bekend. Op 13 april 1934, twee dagen nadat de ‘stoutmoedige diefte’ door een priester in de vroege ochtend werd opgemerkt, publiceerde periodiek De Gentenaar al enkele opvallende details: het slot van de kerk zou niet geforceerd zijn en bovenal had het licht in het gebouw de hele nacht gebrand. Een getuige liet optekenen dat hij rond twaalf uur twee vreemde figuren in de buurt een grote houten plaat in een auto had zien duwen.

Ook het motief voor de roof werd snel duidelijk. Enkele dagen na de vermissing werd in meerdere brieven een miljoen Belgische Frank aan losgeld gevraagd voor de panelen. Als blijk van goede wil werd niet veel later ‘Johannes de Doper’ terugbezorgd.

Ja, zelfs de dader – wellicht niet de opdrachtgever – is bekend: op zijn sterfbed zou de notabele bankier Arsène Goedertier uit het naburige Dendermonde verklaard hebben ‘dat hij de enige was die wist waar De Rechters te vinden waren.’ In zijn huis trof de politie correspondentie met de bisschop terug en een onbekend geldbedrag. Aanwijzingen voor de vindplaats van het laatste paneel werden niet gevonden. Goedertier blies niet lang daarna zijn laatste adem uit.

Het ontbrekende deel zou acht jaar later vervangen worden door een kopie van Jef van der Veken. Die vervangt het gezicht van een van de rechters door dat van koning Leopold III – als eerbetoon, maar ook om duidelijk te maken dat het niet om het echte werk gaat.

De Van Eyckbroers
De Zuid-Nederlandse kunstschilder Hubert van Eyck heeft een bescheiden oeuvre nagelaten. Tot op heden wordt slechts een handje werken toegeschreven aan de Vlaming. Behalve het Lam Gods zou de kunstenaar – wellicht met hulp van anderen – ook De Drie Maria’s aan het Graf (Boijmans van Beuningen, Rotterdam) gemaakt hebben en enkele potloodtekeningen die tegenwoordig in Prentenkabinet Albertina in Wenen tentoongesteld worden.

Zeker is dat hij de opdracht voor het beroemde Gentse altaarstuk aannam en omstreeks 1425 een ontwerp voor de grootste afbeelding maakte. Minder duidelijk is in hoeverre de schilder ook betrokken is geweest bij de voltooiing van het meesterwerk. De kunstenaar overleed zes jaar voor de voltooiing in 1434. Zijn broer Jan Van Eyck zou nog enkele jaren aan het kerkstuk gewerkt hebben.

Van deze broer is meer bewaard gebleven. De kunstenaar produceerde aan het einde van de Middeleeuwen enkele wereldberoemd geworden schilderijen waaronder Portret van een man met Rode Tulband (1433 – National Gallery, Londen), Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw (1434 – National Gallery, Londen) en het Portret van Margareta van Eyck (1439 – Groeningemuseum, Brugge)

Verkocht, vernield, gecensureerd en gestolen
Het Lam Gods heeft een bewogen geschiedenis. Rond 1566 wordt het werk jaren in de klokkentoren van de kathedraal verborgen gehouden voor religieuze fanatici in de Beeldenstorm. Later wordt het schilderij geschonken aan Elizabeth I. De kerkleiding bedenkt zich echter op het laatste moment, tot grote woede van de Engelse vorstin.

In 1794 nemen Franse soldaten het mee naar Parijs, twintig jaar later na de val van Napoleon wordt het aan de Belgen teruggeven. Willem III van Pruisen koopt het kunststuk vervolgens (exclusief het paneel met Adam en Eva). Bij een brand wordt het centrale deel enkele jaren later door as en smeltend lood ernstig beschadigd. Door droogte ontstaat in hetzelfde paneel een flinke barst. De grootste schade echter loopt het Lam Gods op als de Duitsers de panelen in 1894 in stukken zagen en parketteren.

Bij de Duitse inval wordt het schilderij allereerst verbogen. Eenmaal ontdekt verdwijnt het in Hitler’s privécollectie. Het werk wordt in de nadagen van 1945 teruggevonden in een Oostenrijkse zoutmijn. Enkele maanden later komt het meesterwerk van de gebroeders Van Eyck eindelijk terug naar de Gentse kathedraal. Dan wordt ook het paneel met Adam en Eva aangekocht en bijgevoegd.

Crowdfunding: Wie biedt?

Crowdfunding is hotter dan ooit. Dirty Science selecteert de meest interessante crowdfundingprojecten van dit moment.

PROTHESES VOOR DE MASSA
Unlimited Tomorrow  

Plaats: Fort Collins, Colorado
Benodigd:  $1.070.000,-
Investeringsvorm: aandelen
Opgehaald tot op heden: $340.631,-
Deadline: eind maart/ begin april

Wat is het plan? Unlimited Tomorrow is het bedrijf van de 21-jarige techkid Easton LaChappelle die betaalbare protheses voor de massa wil maken: kunstmatige armen en benen voor minder dan 5000 dollar, die aan de deur worden afgeleverd.

Waar wordt het geld aan besteed? Verdere productontwikkeling en onderzoek. Hoe meer geld er wordt binnengehaald, hoe meer personeel Unlimited Tomorrow kan aantrekken en hoe grootschaliger de productie kan worden opgezet. Dat kan de prijs weer verder drukken.  

Pro: LaChapelle genereert behoorlijk wat buzz en heeft al flink wat geld opgehaald in voorgaande jaren. Een recente samenwerking met Microsoft zet het bedrijf nog steviger op de kaart.

Contra: Er is behoorlijk wat concurrentie op de markt in prothesen, waaronder hele grote, al gevestigde jongens.

Kickback: Geïnteresseerden kunnen aandelen kopen in het bedrijf tegen een aantrekkelijke korting. Je aandelen zijn dus eigen al direct meer waard op het moment dat het streefbedrag bij elkaar gehaald is.

Gevonden op: microventures.com

SOLAR HOME SYSTEMS
Voorzie een Afrikaans dorp van zonne-energie

Plaats: Siaya, Kenia
Benodigd: €65.200
Investeringsvorm: lening
Opgehaald tot op heden: €38.750
Deadline: eind maart

Wat is het plan? 56 families in Kenia krijgen door middel van zonnepanelen toegang tot stroom, waardoor in het donker onderwijs gegeven kan worden aan kinderen, en er ‘s avonds andere kleine werkzaamheden gedaan kunnen worden.

Waar wordt het geld aan besteed? Aanschaf en plaatsing van de zonnepanelen.  Energie die overblijft wordt vermarkt.

Pro: Zonne-energie blijft populair, en dat deze techniek nog niet eerder is toegepast in dergelijke situaties is een groot raadsel.

Contra: Er zijn verschillende lokale partners mee gemoeid en dat is in dergelijke landen zowel een voordeel als een risico.

Kickback: Looptijd van de financiering is 18 maanden, met een halfjaarlijkse aflossing. De rente bedraagt 3,5 % gedurende de hele looptijd.

Gevonden op: www.lendahand.com/nl

HOTEL CON CORAZÓN
Hotel met een hart

Plaats: Rincon de la Vieja, Costa Rica
Benodigd: €125.000 –  €200.000
Investeringsvorm: lening
Opgehaald: €32.500
Deadline: 2 april  

Wat is het plan? In Costa Rica een ‘Hotel met een hart’ realiseren. Een kleinschalig hotel met oog voor mens, cultuur en natuur, voor en met de lokale bevolking.

Waar wordt het geld aan besteed? De bouw van het hotel en het aantrekken van lokaal personeel. Daarna worden de winsten teruggeven aan de bevolking en in andere lokale projecten gestopt, waaronder educatie voor kinderen.

Pro: Initiatiefnemers hebben een samenwerking met stichting Hotel Con Corazón en Riksja Travel. Dat zorgt voor veel kennis en armslag.

Contra: De weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen; cultuurverschillen en daardoor dus uitvoerproblemen liggen op de loer. Anderzijds hebben vergelijkbare projecten van de stichting in het recente verleden – onder andere in Nicaragua – zich al bewezen.

Kickback: 20% totaalrendement, 1,9% nominaal jaarrendement, 2.41% effectief jaarrendement

Gevonden op: crowdaboutnow.nl

HAMLET VAN OPERA2DAY
DVD or no DVD, That’s the question…
NODIG: €5.500 | DEADLINE: 24 april| GEVONDEN OP: Voordekunst.nl

Shakespeare anno nu, zo kun je de uitvoering van OPERA2DAY van de klassieker Hamlet het best omschrijven. Toneel, zang en film komen samen in een spectaculaire, eigentijdse regie en dat willen de makers graag vastleggen op een schijfje voor het nageslacht. Ook wil men de voorstelling beschikbaar maken als hoogwaardige streaming. Dat moet lukken toch?

DIY Cardboard Musical Keyboard Kit KAMI-OTO
Keyboard van karton
NODIG: $18.392 | DEADLINE: 24 maart | GEVONDEN OP: Kickstarter.com

Tablets en smartphones kennen genoeg apps die je portable gadgets omtoveren tot een synthesizer, die zijn in negen van de toens keer een gevalletje van net niet. Met de DIY Cardboard Musical Keyboard Kit KAMI-OTO, van een beroemde Japanse veteraan uit de (muzikale) gamescene, behoort dat tot het verleden. Met goedkope, duurzame materialen heb je in een mum van tijd je eigen synthesizer en kun je helemaal los met een keur aan apps.

WINDPARK NIJMEGEN
Geen windeieren
INLEG: € 250 per windaandeel | GEVONDEN OP: WindparkNijmegenBetuwe.nl

Na met succes vier windmolens te hebben gefinancierd, wil Windpark Nijmegen-Betuwe nu ook zonnepanelen plaatsen. Een zonnepark van 29.000 panelen zou haalbaar moeten zijn. Het is de bedoeling dat de stroom die door het windpark en de zonnecentrale wordt opgewekt, straks door één kabel naar het elektriciteitsnet gaat. De burgercoöperatie Windpower Nijmegen wil eigenaar worden van Zonnepark De Grift en is dat al van de molens. Leden kunnen in een later stadium in het project investeren. Burgers verdienen hiermee geld door de verkoop van stroom aan hun eigen gemeenten. Stoer concept.

AKOESTICUM
Hotspot voor zang, dans, toneel, muziek
NODIG: €150.000 – €180.000| DEADLINE: 4 april | GEVONDEN OP: Crowdaboutnow.nl

Nadat de kleine poppodia, theaters en orkesten in Nederland de afgelopen tien jaar desastreus zijn ontmanteld door Den Haag, is het mooi om een tegengeluid te horen. Akoesticum is een multifunctioneel complex dat al in gebruik is genomen, maar de initiatiefnemers willen nu de volgende stap maken. Naar eigen zeggen om “generaties en culturen te verbinden en voor iedereen de wereld rijker en groter te maken. Voor professionals en amateurs. Van jong tot oud. En voor een breed publiek dat kan komen kijken of actief kan meedoen.” Deze oude kazerne op de Veluwe is omgetoverd tot culturele werkplek met professionele oefenruimtes (12 zalen/werkruimtes), overnachtingsmogelijkheden (150 bedden) en een eigen catering. Fraai.

ELO
Opvouwbare vaas
NODIG: $ 10.274| DEADLINE: 12 maart | GEVONDEN OP: Kickstarter.com

Het idee achter ELO is dat je een bos bloemen al in de winkel in de door jou meegenomen, opvouwbare vaas kunt stoppen en eenvoudig mee kunt nemen. Thuis zet je de bloemen en het omhulsel in de glazen basisvoet. ELO is in allerlei maten en kleuren te bestellen, rolt uit een 3D-printer, en is zo geschikt voor ieder type interieur en voor elke boeketomvang.

MAHA SHAKTI FOUNDATION
Ondernemende moeders in India
NODIG: €23.850 | DEADLINE: 1 maart | GEVONDEN OP: Lendahand.com

De positie van de vrouw is wereldwijd actueler dan ooit. Zeker in India verdient dit nog wat extra steun. Een van de armste regio’s in India is Odisha. In de sloppenwijken in het Khurdadistrict ontbreken basisvoorzieningen, zoals stromend water en toiletten. Terwijl vaders elders werken als dagarbeider, runnen veel moeders een kleine onderneming, zoals een naaiatelier of beautysalon. De Maha Shakti Foundation verstrekt leningen aan 69 moeders in deze community’s, bedoeld om hun bedrijfjes te voorzien van extra materialen. Lokale partner Milaap verstrekt een lening aan de stichting die in 24 maanden moet worden afbetaald. Mooi initiatief, dat ook nog eens goed zou moeten zijn voor 3% rente op jaarbasis.

VITA SPIRIT
Aangelengde wodka met een goed verhaal
NODIG: £130.000 | DEADLINE: 1 maart GEVONDEN OP: Crowdcube.com

Leuk, zo’n wodka-Red Bull als je om 1u ‘s nachts even een dipje hebt, maar het is nogal een calorieënbom. Sowieso is de markt voor bewuster eten en drinken groeiende. Insert Vita Spirit: een wodka in een stijlvolle fles, die zich prima laat mengen met water en een – naar eigen zeggen – heerlijk verfrissend, citrusachtige, alcoholische versnapering oplevert zonder toevoeging van suiker, gluten en geur-, kleur- en smaakstoffen. Puur natuur en verantwoord aangeschoten worden, met veel minder calorieëninname… wie wil dat nu niet?   

CLAMP PROTECTOR
Nooit meer afgebroken MacBook-opladerkabels
NODIG: $1.500 | DEADLINE: 1 maart | GEVONDEN OP: Indiegogo

Soms lijkt het wel alsof ze het er om doen, die boefjes van Apple: al die accessoires die voortijdige stuk gaan of kwijtraken. Met name het breekbare karakter van de snoeren van de MacBookopladers is velen een doorn in het oog. De Clamp Protector verhelpt dat probleem door met stevige, witte klemmen de kabel aan twee kanten te beschermen tegen knikken, scheuren en afbreken. Verplichte kost, of je moet natuurlijk iedere keer lachend 80 euro voor een nieuwe Macbook-opladerkabel willen blijven uitgeven.

DESIGN & DRIVE
Je eigen conceptcar via Blockchain en 3D-technologie

Hackrod, een bedrijf uit Californië, heeft wel iets héél speciaals in de maak. Een combinatie van nieuwe technologieën, waarmee iedere klant zijn of haar eigen conceptcar kan ontwerpen en vervolgens thuis laat bezorgen. Het klinkt almost too good to be true, maar de eerste mijlpaal van 50.000 dollar is reeds behaald. Bovendien wordt het bedrijf gerund door een aantal slimme koppen en grote namen uit de industrie. Uiteindelijk wil Hackrod tussen de 500.000 en 1 miljoen dollar ophalen, om zo diverse technologieën nog beter op elkaar af te stemmen en het daadwerkelijke productieproces te realiseren.

Als testcase kwam het bedrijf met een concept van een ouderwetse roadster. Deze zogenaamde Bandita Speedster is gecreëerd met behulp met behulp van kunstmatige intelligentie en 3D-printing en het proces zou in principe voor iedere auto moeten gelden.

Via de computer en augmented reality creëer je de auto van je dromen. Vervolgens controleert de software of alles mechanisch en aerodynamisch klopt, om daarna daaruit een uniek exclusief model in 3D en geprint aluminium te vervaardigen. Eerlijk is eerlijk, zover is voor de Bandita Speedster ook nog niet, al heeft men wel al het buizenchassis gemaakt. Met nieuwe fondsen moet deze natte droom voor autoliefhebbers daadwerkelijk het licht zien. Investeerders kunnen al vanaf 100 dollar instappen, en het geld wordt ingezet in aandelen.

Meer informatie: hackrod.com
Gevonden op: microventures.com

Superchip brengt kwantumpc dichterbij

De ontwikkeling van kwantumcomputer is weer een stukje dichterbij; in december slaagden Amerikaanse wetenschappers erin om een zogenoemde kwantumchip te ontwikkelen die nodig is voor het superapparaat.

De kwantumcomputer wordt nu al door wetenschappers de grootste uitvinding van de 21e eeuw genoemd; wetenschappers vergelijken de ontwikkeling zelfs met de maanlanding in vorige eeuw. De hypermoderne machine wordt het mogelijk om precieze voorspellingen te doen van bijvoorbeeld klimaatontwikkeling. Ook de medische wereld kijkt met spanning uit naar de oplevering van het apparaat met superdenkkracht. Naar alle verwachting rolt het eerste prototype in 2022 van de band. Daarna duurt het nog zeker tien jaar voordat de kwantumcomputer op grote schaal kan worden ingezet.

Traditionele computers rekenen met eentjes en nulletjes. Qubits in kwantumcomputers maken gebruik van superposities en kwantumverstrengeling waarmee het mogelijk wordt tegelijkertijd meerdere combinaties van één en nul op te slaan en te verwerken. Hierdoor kunnen meerdere berekeningen tegelijkertijd worden uitgevoerd.

‘Droogte en armoede zijn elkaars vriend’

Pieter Hoff is uitvinder van de Growboxx, een waterdichte emmer van papierpulp waarmee boeren in een verdroogde bodem toch kunnen planten. Zijn bedrijf Groasis behoort tot de eerste groep startups die steun krijgt van het World Food Programme, waarmee de VN in 2030 de honger uit de wereld wil bannen.

“Toen mijn vijftigste verjaardag naderde, vroeg ik mezelf af of ik de rest van mijn leven bloembollen wilde blijven telen. Mijn kinderen wilden het bedrijf niet overnemen, dus dat vergemakkelijkte mijn keuze. Ik wilde iets anders, op zoek naar een andere oplossing voor de bewatering van planten. Druppelbevloeiing is de standaard, maar verbruikt veel meer water dan je zou denken. Daar wilde ik een alternatief voor ontwikkelen.”

“Natuurlijk bedacht ik de Growboxx niet in één keer. Ik heb duizenden fouten gemaakt. Dat is niet erg, want zelfs een grote uitvinder als Thomas Edison grossierde in fouten voordat hij uiteindelijk zijn wolfraam gloeidraad ontwikkelde. Ik kreeg mijn ingeving toen ik klanten bezocht in Napels. Italië is een heel groen land, maar ik reed langs gebieden waar alles was weggekapt. Dat groen is moeilijk terug te krijgen.”

Doorbraak
“Waarom doen we niet meer met ochtenddauw voor het opvangen van water?” vroeg ik me af. Zo ontstond in meerdere stappen de Growboxx, aanvankelijk zonder de bak eronder die het water opvangt. Die bak was de doorbraak: aanvankelijk van polypropeen, later van papier, dus beter afbreekbaar.“

“Daar waar droogte heerst, heerst ook armoede. Droogte en armoede zijn vrienden van elkaar. In veel droge gebieden is sprake van gezamenlijk grondeigendom: de één plant een boom, maar de ander heeft een geit die er graast en de boom dus opeet. Niemand wordt daardoor welvarend, dus kan men ook niet investeren. Hoewel het onze doelstelling is om arme boeren te helpen, geven we onze Growboxx voor proefplantingen niet gratis weg. De praktijk leert namelijk dat gebruikers er dan niet echt bij betrokken zijn.”

Herbebossing
“De grote zorg van overheden zijn de 500 miljoen arme boeren in de wereld. Wereldwijd trekken veel mensen naar de steden, omdat daar meer welvaart is. De beste oplossing is zorgen voor welvaart op het platteland, zodat men daar kan blijven wonen. Dit probleem is niet op te lossen met liefdadigheid, want daarvoor zijn er te veel arme boeren. De oplossing moet schuilen in een ander businessmodel. Helaas is het lastig om steun te krijgen voor agrarische projecten, want die zijn niet sexy. Onbewust is die sector synoniem aan armoede. Liever steken investeerders geld in digitale start-ups.”

“Toch is dit de enige manier om herbebossing te bewerkstelligen. Als al die 500 miljoen boeren ieder vier hectare kunnen beplanten, dan hebben we het probleem opgelost. Als een boom planten meer oplevert dan een boom kappen, dan gaat het lukken.”

“Massale bomenkap is overal een probleem: je denkt vaak direct aan Brazilië of Afrika, maar de grootste kap vindt plaats in Canada. Als we al die 500 miljoen boeren inschakelen, kunnen we twee miljard hectaren herbebossen. Dat is allemaal mogelijk in twintig jaar tijd, voor minder dan het geld waarmee al die Europese banken zijn gered. Ik ben een optimistisch mens, dus geloof ik dat het kan. Dat optimisme hoort bij duurzaam ondernemen: je vindt het gewoon belangrijk dat er echt verandering plaatsvindt.”

Pieter Hoff
Oprichter van Groasis, een sociaal en milieubewust bedrijf uit Nederland dat de verdroging van de aarde wil aanpakken met een eigen uitvinding: de Growboxx. In 2016 is Groasis door de Nederlandse regering uitgeroepen tot Nationaal Icoon. Hoff staat 60e in de Duurzame 100.

 

Antwoorden Dirty Science Masters Quiz #2

  1. Antwoord B. Naar Frans gebruik drukten uitgeverijen destijds hun scandaleuze boeken in het geel. Aanvankelijk ter bescherming van de moraal, later werd het geel meer en meer een geuzenkleur voor avant-gardisten.
  2. Antwoord C is niet waar.
  3. Antwoord B. Als hij in 5 dagen 55 kilometer loopt, zal hij gemiddeld 11 kilometer per dag lopen. Op dag 1 legt hij dus 13 kilometer af.
  4. Antwoord B. Appels drijven, peren niet. Appels bevatten meer lucht dan peren
  5. Antwoord D: Muis: 25 cm2; wielrenner: 20 m2. In de jaren’80 zou de muis nog een zonnecel van 1m2 moeten dragen. De gemiddelde zonnecel in Nederland wekt tegenwoordig per vierkante meter 120 kilowattuur op per jaar = 432 miljoen joules. Dat komt neer op 1,2 miljoen joules per dag. Een muis gebruikt 16.000 joules per dag, een bergetappefietser 37 miljoen joules. Reken verder maar uit.
  6. Antwoord D. Nelson Mandela was geen bibliothecaris
  7. Antwoord B: als mensen taken vrijwillig én onbetaald doen, vinden ze de taak plezieriger, belangrijker en zullen ze hem langer volhouden. Dit effect heeft te maken met cognitieve dissonantiereductie. Als je voor een taak niet wordt betaald, maak je jezelf eerder wijs dat hij dan wel heel leuk moet zijn, dus houd je hem langer vol.
  8. Antwoord B. Dit bedrijf is het energiezuinigste ter wereld, volgens het internationale certificeringsysteem van BREEAM. Het scoorde vorig jaar 99,94% op hun schaal voor energiezuinigheid.
  9. Antwoord D. Bolsch bestaat sinds 1575. Grolsch sinds 1615, Brand wil ons laten geloven dat het sinds 1340 bestaat, maar dat bleek een marketingtruc. Gewoon niet waar. Onder de Boompjes bestaat sinds 1658.
  10. Antwoord D: op dag 99 is de boom 50 meter, op dag 100 verdubbelt hij tot 100 meter.
  11. Antwoord B. 198 dagen. We beginnen bij een boom van 1 meter. De boom groeit elke dag een halve meter: op dag 2 is hij de helft van een meter gegroeid. Totaal = 1,5 meter. Op dag 3 is hij een  derde van 1,5 meter gegroeid. Totaal = 2 meter; op dag 4 is hij een vierde van 2 meter gegroeid. Totaal 2,5 meter. Etc. Als de boom 1 meter was, moet hij 99 meter groeien. Dat duurt dus 198 dagen.  
  12. Antwoord: B. De voorloper betekende ‘omheining’.